ဒီစာတမ္းငယ္ေလးကုိ အေမးေလးနဲ႕ စလုိက္ပါရေစ။ ေမးပါမည္။ အရြယ္ေရာက္ၿပီး လူတစ္ေယာက္သည္ အျခား အရြယ္ေရာက္ၿပီး လူတစ္ေယာက္၏ လြတ္လပ္ခြင့္ကုိ ထိပါးျခင္းသည္ တရားမွ်တပါ၏ေလာ။ စာရႈသူေျဖပါ။ အေျဖရခက္ေနလွ်င္ ထပ္ေမးေပးပါမည္။ အရြယ္ေရာက္ၿပီး လူတစ္ေယာက္သည္ အျခား အရြယ္ေရာက္ၿပီး လူတစ္ေယာက္ကုိ ဒီဘာသာကုိ ကုိးကြယ္၊ ဒီအယူအဆကုိ ယူ၊ ဒီ ယဥ္ေက်းမႈကို လုိက္နာ က်င့္သံုး၊ ဒီလုိစဥ္းစား၊ ဒီလုိေတြးေခၚ၊ ဒီအ၀တ္အစားကုိ ၀တ္၊ ဒီအစားအေသာက္ကုိ စား၊ ဒီအႏုပညာကုိ ခံစား စသျဖင့္ အတင္းအက်ပ္ ေစခုိင္း ညႊန္ၾကားခြင့္ ရွိပါသလား။ တနည္း ၾသဇာေပးခြင့္ ရွိပါသလား။
တရားမမွ်တပါ၊ ခြင့္မရွိပါဟု ေျဖဆုိလွ်င္ စာရႈသူႏွင့္ စာေရးသူ ရင္ခုန္သံခ်င္း ထပ္တူက်ေပၿပီ။ (တရားမွ်တပါ၏ဟု ေျဖဆုိသူမ်ားအားလဲ လြတ္လပ္စြာ သေဘာကြဲလြဲခြင့္ ေပးပါ၏။) အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူ မည္သူကမွ် အျခား အရြယ္ေရာက္ၿပီး သူတစ္ေယာက္ကုိ ၾသဇာေပးခြင့္မရွိပဲ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူတုိင္း (အျခားသူမ်ားကုိ မထိခုိက္သမွ် - ဥပမာ လူသတ္ျခင္း၊ ခုိးဆုိး လုယက္ တုိက္ခုိက္ျခင္း စသည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကုိ က်ဴးလြန္ျခင္းမရွိသမွ်) မိမိႏွစ္သက္ရာကုိ လုပ္ကုိင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခြင့္၊ ကုိယ့္ၾကမၼာကုိ ကုိယ္ဖန္တီးခြင့္ ရွိပါသည္။
သုိ႕ဆုိလွ်င္ ေမးခြန္းကုိ အနည္းငယ္ ေျပာင္းေမးပါမည္။ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူ တစ္ေယာက္သည္ အျခား အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူတစ္ေယာက္ကုိ မည္သည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္္/မည္သည့္ အေျခအေန (အာဏာပုိင္အဖြဲ႕အစည္းတုိ႕က ရာဇ၀တ္မႈ ဥပေဒမ်ားအရ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွအပ) တြင္ ၾသဇာေပးခြင့္ ရွိပါသနည္။ ဥပမာအားျဖင့္ လူတစ္ေယာက္သည္ အျခားလူတစ္ေယာက္ထက္ ေငြေၾကး ပုိမုိ ခ်မ္းသာေသာေၾကာင့္ ေငြေၾကး မျပည့္စံုသူကုိ ဒီအစားအစာကုိ ႀကိဳက္ပါဟု ၾသဇာေပးႏုိင္ပါသလား။ သုိ႕မဟုတ္ လူတစ္ေယာက္သည္ ေတာင္ေပၚေဒသတြင္ ေမြးသျဖင့္ ေျမျပန္႕တြင္ေမြးေသာသူကုိ ဒီဂီတကုိပဲ နားေထာင္ဟု အတင္းအက်ပ္ ေစခုိင္းႏုိင္ပါသလား။ မည္သည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္္/ မည္သည့္ အေျခအေနတြင္ ထုိသုိ႕ ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါသနည္း။
တရားနည္းလမ္းက်က် ေျပာရလွ်င္ မည္သည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္ႏွင့္မွ် မည္သည့္ အေျခအေနတြင္မွ် မျပဳလုပ္ႏုိင္သင့္ပါ။ သုိ႕ရာတြင္ ကမၻာတ၀ွမ္းရွိ လူတုိ႕သည္ အေၾကာင္းျပခ်က္တခုေၾကာင့္ အျခားသူတုိ႕၏ ၾသဇာ လႊမ္းမုိးျခင္းကုိ ခံေနရသည္။ ထုိအေၾကာင္းျပခ်က္မွာ ထုိသူတုိ႕သည္ လူ႕ေလာကအတြင္းသို႕ ေနာက္က်၍ ေမြးဖြားလာျခင္းေၾကာင့္ ဟူ၏ ။ ထုိသုိ႕ျဖစ္ရျခင္းသည္ ကုိယ့္ၾကမၼာကုိယ္ ဖန္တီးခြင့္ႏွင့္ ေလာကပါလတရားမ်ားသည္ အခ်ိန္ကာလတေလွ်ာက္ ျဖန္႕က်က္ႏုိင္ျခင္း (temporal extension) မရွိပဲ အာကာသတေလွ်ာက္သာ (spatially existed) တည္ရွိႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ဥပမာ ေပးပါမည္။ လူႏွစ္စုတုိ႕သည္ ပထ၀ီအေနအထားအရ သီးျခားစီျဖစ္ေသာ ေျမေနရာတုိ႕တြင္ တခ်ိန္တည္းတြင္ ႏုိင္ငံထူေထာင္ ေနထုိင္ၾကပါက တစုက အျခားတစုကုိ ႏုိင္ငံေတာ္ အမွတ္ တံဆိပ္အျဖစ္ ဘယ္ဟာကုိ သတ္မွတ္ပါ၊ အခြန္ကုိ ဘယ္လုိေကာက္ပါ၊ တရား ဥပေဒကုိ ဘယ္လုိ ျပဌာန္းပါ၊ ဘယ္လုိ အစဥ္အလာေတြကုိ လက္ခံက်င့္သံုးပါဟု အမိန္႕ေပး ေစခုိင္း၍မရ၊ ျပဳလုပ္ပါကလဲ နာခံမည္မဟုတ္ (ဥပမာအားျဖင့္ အေမရိကန္ သမၼတက ျမန္မာတုိ႕ကုိ ႏွစ္တစ္ႏွစ္၏အစကုိ ဇန္န၀ါရီတြင္ သတ္မွတ္ပါဟု အတင္းေစခုိင္းသကဲ့သုိ႕ ျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႕ ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ အခန္႕မသင့္လွ်င္ စစ္မက္ပင္ ျဖစ္ပြားႏုိင္ေလသည္။) ၄င္းသည္ အာကာသတေလွ်ာက္ (ပထ၀ီ ေျမအေနအထားအရ) ကုိယ့္ၾကမၼာကုိယ္ ဖန္တီးႏုိင္ျခင္း၊ လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိျခင္း ျဖစ္၏ ။
သုိ႕ရာတြင္ အဆုိပါလူႏွစ္စုတုိ႕သည္ ပထ၀ီအေနအထားအရ တေနရာတည္းတြင္ အခ်ိန္ကာလ မတူညီပဲ ႏုိင္ငံထူေထာင္ ေနထုိင္ၾကပါက (ပုိေစာေသာ) တစုက ျပဌာန္းခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံေတာ္ အမွတ္တံဆိပ္၊ အခြန္ေကာက္ခံပံု၊ တရားဥပေဒ၊ အစဥ္အလာ တုိ႕ကုိ အျခား (ေနာက္က်ေသာ) တစုက အလုိအေလ်ာက္ လက္ခံက်င့္သံုးရမည္သည္ ျဖစ္သည္။ (ဥပမာအားျဖင့္ ေရွးျမန္မာမင္း အဆက္ဆက္တုိ႕က တန္ခူးလတြင္ သႀကၤန္ပြဲ က်င္းပခဲ့သျဖင့္ ယခုထိတုိင္ ဧၿပီလတြင္ သႀကၤန္ပြဲ က်င္းပေနရသကဲ့သုိ႕ ျဖစ္သည္။ ယခုေခတ္ လူတုိ႕ သႀကၤန္ပြဲ က်င္းပလုိျခင္းရွိမရွိ မည္သူကမွ် လာေရာက္ေမးျမန္း ဆႏၵခံယူမည္မဟုတ္။)
ေနာက္ဥပမာ တရပ္အေနႏွင့္ ဖေလာ္ရီဒါ ျပည္နယ္တြင္ အိမ္ေထာင္မရွိေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား တနဂၤေႏြေန႕တြင္ ေလထီးမခုန္ရဟု ခပ္ေၾကာင္ေၾကာင္ ဥပေဒတရပ္ ျပဌာန္းထားရွိိရာ အဆိုပါ ျပည္နယ္တြင္ သမုိင္းတေလွ်ာက္ မွီတင္း ေနထုိင္ခဲ့ၾကေသာ လူအမ်ားစုက မႏွစ္သက္ေသာ္လည္း အဆုိပါ ဥပေဒကုိ ေရးဆြဲ ျပဌာန္းစဥ္က ရွိခဲ့ေသာ ျပည္နယ္သား အမ်ားစုက ႏွစ္သက္ခဲ့ပါက အဆုိပါ ဥပေဒသည္ အတည္ ျဖစ္ေနေပမည္။ (ဥပေဒ အတည္ျဖစ္ရန္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားကသာ မဲခြဲၾကျခင္းျဖစ္သည္။) အနာဂါတ္တခ်ိန္တြင္ အမ်ိဳးသမီးငယ္တုိ႕သည္ သူတုိ႕ႏွင့္ သူ႕တုိ႕၏ အေဖ၊ အဘုိးႏွင့္ အေဘးမ်ား ေရြးေကာက္ခဲ့ေသာ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား မဲေပးဖုိ႕မေျပာႏွင့္၊ ေဆြးေႏြးခဲ့ျခင္းပင္ မရွိေသာ ဥပေဒအရ ရာဇ၀တ္မႈႏွင့္ ရံုးတင္ခံရေပမည္။ ၄င္းသည္ တရားေပသေလာ။
အခ်ိန္ကာလအလုိက္ ေျပာင္းလဲေနေသာ လုိအပ္ခ်က္တုိ႕အရ ဥပေဒတုိ႕ကုိ ျပင္ဆင္/ပယ္ဖ်က္ႏုိင္သည္ဟု ဆုိေသာ္လည္း မည္သည့္ လႊတ္ေတာ္အမတ္က ဘယ္ဥပေဒကုိ ျပင္လွ်င္ေကာင္းမည္နည္းဟု ေန႕စဥ္ စာအုပ္လွန္ကာ ရွာေဖြ ေနမည္နည္း။ ပုိေကာင္းသည္မွာ လက္ရွိဥပေဒမ်ားကုိ ျပည္နယ္သားမ်ား ႀကိဳက္/မႀကိဳက္ အခ်ိန္မွန္ (ေန႕စဥ္၊ အပါတ္စဥ္၊ လစဥ္ စသျဖင့္) မဲေပးဆံုးျဖတ္ရန္ ျဖစ္သည္။ သုိ႕ရာတြင္ ရွိသမွ် ပုဒ္ထီး၊ ပုဒ္မေတြကုိ လက္ရွိ ျပည္နယ္သားမ်ား ႏွစ္သက္/မႏွစ္သက္ ေန႕စဥ္ေန႕တုိင္း ဘယ္လုိ မဲခြဲႏုိင္မည္နည္း။ ႏွစ္စဥ္ပင္ မျဖစ္ႏုိင္။ တဖန္ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္/ပယ္ဖ်က္ႏုိင္ခြင့္ ရွိေသာ္လည္း ဥပေဒ မဟုတ္သည့္ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းတုိ႕ကို မည္သုိ႕လုပ္မည္နည္း။
ေျဖရွင္းနည္း တရပ္မွာ ပညာေပး သင္ၾကားျခင္း (education) ျဖစ္သည္။ လူတုိ႕သည္ ေမြးလာသည္မွ စတင္၍ ကေလးငယ္ကုိ မိဘတုိ႕ကုိးကြယ္ေသာ ဘာသာတရားအေၾကာင္း၊ မိဘေဆြမ်ိဳးတုိ႕ ေတြးေခၚပံု အယူအဆ၊ မိဘတုိ႕ႏွင့္ ေနထုိင္ရာ ေဒသ၏ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား၊ ၀တ္ရမည့္ အ၀တ္အစား၊ စားသင့္သည့္ အစားအေသာက္ စသည္တုိ႕ကုိ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ေအာင္ သင္ၾကားျခင္း (educate) ခံရေလသည္။ ကေလးငယ္မွာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ မရွိ၊ ၄င္းတုိ႕ကုိပင္ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ရသည္။ ဤနည္းျဖင့္ ကေလးငယ္သည္ ကုိယ္ႀကိဳက္သည္ကုိ လက္ခံက်င့္သံုးရၿပီး ျပန္လွန္ ေမးခြန္းထုတ္ ေစာဒကတက္ျခင္း မရွိေတာ့။ (တနည္းအားျဖင့္ ကုိယ္လက္ခံက်င့္သံုးရမည္ကုိ မႀကိဳက္ဘူးဆုိတာ မရွိႏုိင္ေတာ့။)
သုိ႕ေပေသာ္ျငား အထက္ပါ ေျဖရွင္းနည္းသည္ အျခားျပႆနာတရပ္ကုိ ေခၚလာျပန္သည္။ အဆုိပါ လူတုိ႕သည္ သူတုိ႕ငယ္စဥ္ကပင္ သင္ၾကားေပးခံရေသာ ဘာသာတရား၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ အစဥ္အလာ ဓေလ့ ထံုးစံတုိ႕ကုိသာ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သျဖင့္ ၄င္းတုိ႕ ပေပ်ာက္သြားမည္ကုိ ေၾကာက္ရြံ႕လာၾကသည္။ အေၾကာက္တရားမွတဆင့္ မတူညီေသာ အရာတုိ႕ကုိ မုန္းတီးလာၿပီး ပေပ်ာက္ေစခ်င္လာၾကသည္။ (Star Wars ထဲကလုိ ေရးၾကည့္တာ။) ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူ ယွဥ္တြဲ ေနထုိင္ႏုိင္ျခင္းမရွိပဲ စစ္မီးလွ်ံမ်ား တၿခိမ္းၿခိမ္း ေတာက္ကာ လူသားမ်ားထက္ ပုိမုိလူသားဆန္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ေ၀းသထက္ ေ၀းေလေတာ့သည္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆုိလွ်င္ အခ်ိန္သည္ အတိတ္သုိ႕ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္၍လဲ မရ၊ အနာဂါတ္သုိ႕ ခရီးႏွင္၍လဲ မရသျဖင့္ ကုိယ့္ၾကမၼာကုိယ္ဖန္တီးခြင့္သည္ အခ်ိန္ကာလတေလွ်ာက္ မွ်တစြာ တည္ရွိႏုိင္မည္ မဟုတ္။ သန္းေျခာက္ေထာင္ေသာ လူတုိ႕၏ သေဘာထားကုိ ထင္ဟပ္ႏုိင္ေစရန္ ဥပေဒတုိ႕ကုိ အခ်ိန္ႏွင့္ တေျပးညီ ျပင္ဆင္ရန္မွာလဲ လက္ရွိနည္းပညာ အဆင့္အတန္းျဖင့္ မျဖစ္ႏုိင္ (၄ ႏွစ္တႀကိမ္စသျဖင့္ အနီးစပ္ဆံုးသာ ရမည္)။ ဓေလ့ထံုးတမ္းတုိ႕မူကား မေမြးမီကပင္ လူတုိင္းအတြက္ ေရြးႏွင့္ၿပီး ျဖစ္ေတာ့သည္။ သုိ႕ဆုိလွ်င္ လူသားမ်ားထက္ ပုိမုိ လူသားဆန္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းသုိ႕ သြားေရာက္ရန္မွာ အေတာ္ပင္ ခက္ခဲေသာ ကိစၥတစ္ရပ္ ျဖစ္ေနေသးေၾကာင္း ေရးသား တင္ျပလုိက္ရပါသည္။
ေမတၱာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာႏွင့္ ဥပကၡာစေသာ ျဗဟၼစုိရ္တရားမ်ားျဖင့္ လူသားမ်ားထက္ ပုိမုိ လူသားဆန္ေသာ လူ႕အသုိက္အ၀န္းသုိ႕ အလွ်င္အျမန္ ေရာက္ရွိႏုိင္ၾကပါေစ။
2 comments:
သိပ္ေကာင္းတဲ့ပို႔စ္ေလးပါ။ လူတိုင္းဟာ ကိုယ့္ကံၾကမၼာကို ကိုယ္တိုင္ဖန္တီးပိုင္ခြင့္ ရွိရလိမ့္မယ္။ အားေပးပါတယ္။
ဒီပုိ႔စ္ကုိ ေရးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
သႀကၤန္ပြဲဥပမာလုိ ႐ုိးရာျဖစ္သြားတဲ့အရာေတြကုိ လူေတြက အခ်ိန္ေရာက္လာတုိင္း က်င္းပၾကတာမွန္ေပမယ့္ သႀကၤန္ပြဲကုိ မႏႊဲလုိသူေတြလည္း မႏႊဲပဲေနလုိ႔ရတဲ့ အခြင့္အေရး ရွိပါေသးတယ္။ အဲ သႀကၤန္ပြဲကုိေတာင္မွ တအိမ္တေယာက္ မထြက္မေနရ ထြက္ၿပီး ဆင္ႏႊဲရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အဲဒါ သူတပါးရဲ႕ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ကို ထိခုိက္လာၿပီ။
အခ်ဳိ႕ဥပေဒေတြဟာ ႏွစ္ကာလရွည္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် မ်က္ေမွာက္ေခတ္နဲ႔ မညီေတာ့ဘူးဆုိရင္ ျပန္ျပင္ေရးဆြဲသင့္တာလည္း အမွန္ပါပဲ။ ေရးဆြဲတဲ့ေနရာမွာလည္း အမ်ားကုိ ကုိယ္စားျပဳတဲ့ ကုိယ္စားလွယ္ေတြကုိ ေရးဆြဲေစၿပီး အမ်ားဆႏၵနဲ႔ အတည္ျဖစ္သင့္ပါတယ္။
ဘယ္ေနရာမွာမဆုိ အႂကြင္းမဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ မရတာမွန္ေပမယ့္ “ပုိက္ဆံရွိလုိ႔၊ အာဏာရွိလုိ႔၊ ေထာက္ခံသူအမ်ားစုရွိလုိ႔” ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြနဲ႔ တမူးပုိမ႐ွဴသင့္ဘူးလုိ႔ သေဘာရပါတယ္။
ဥပမာ ေပးရရင္ ရြာထိပ္က ေခ်ာင္းတံတား ပ်က္စီးသြားလုိ႔ အသစ္ျပင္ေဆာက္မယ္။ အိမ္ေပါက္ေစ့ေငြလုိက္ေကာက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ တံတားေဆာက္ဖုိ႔ ေကာ္မတီလူေရြးမယ္။ အဲသည္မွာ သစ္သားတံတားေဆာက္ခ်င္တဲ့ဘက္က တဖက္၊ အဂၤေတ တံတားေဆာက္ခ်င္သူေတြက တဖက္။ အၿပဳိင္အဆုိင္ မဲဆြယ္ၾကမယ္။ မဲခြဲဆုံးျဖတ္ၾကမယ္။
သစ္သားတံတားေဆာက္ခ်င္တဲ့ဘက္ကလူေတြ အသာစီးရသြားၿပီး တံတားေဆာက္ခြင့္ေကာ္မတီဖြဲ႕ခြင့္ရသြားၿပီဆုိပါစုိ႔။ ဒီလူေတြက သူတုိ႔ အမ်ားစုျဖစ္တာနဲ႔ တံတားၿပီးတဲ့အခါမွာ အဂၤေတနဲ႔ တံတားေဆာက္ခ်င္သူေတြကုိ တံတားေပၚက ေပးမျဖတ္တာေသာ္လည္းေကာင္း၊ အခြန္တုိးေကာက္တာေသာ္လည္းေကာင္း လုပ္လာရင္ အဲတာဟာ တန္းတူညီမွ် လြတ္လပ္မႈမဟုတ္ေတာ့ဘူး။
လြတ္လပ္တဲ့လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေတြ ႏုိင္ငံေတြမွာ ႏုိင္ငံသားအားလုံးအတြက္ တန္းတူရည္တူ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ တန္းတူရည္တူ အေျခခံ လူ႕အခြင့္အေရးေတြ ရွိေနပါတယ္။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ အဲသည္လုိ လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ဆုိတာ ျဗဟၼစုိရ္တရားကို လက္ေတြ႕မက်င့္သုံးဘဲနဲ႔ ျဖစ္မလာႏုိင္ပါဘူး။
Post a Comment