ရုပ္ျမင္ထဲက သိပၸံ

www.phdcomics.com တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ေအာက္ပါ ကာတြန္းမ်ားသည္ ထိမိၿပီး ဟာသေျမာက္သည့္အတြက္ ေလာရွည္ - ကတဲ့ပြဲ၏ စာဖတ္သူမ်ားအတြက္ ကာတြန္းေရးဆြဲသူ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ျပန္လည္ ေဖာ္ျပပါသည္။

"Piled Higher and Deeper" by Jorge Cham
www.phdcomics.com


"Piled Higher and Deeper" by Jorge Cham
www.phdcomics.com



"Piled Higher and Deeper" by Jorge Cham
www.phdcomics.com


"Piled Higher and Deeper" by Jorge Cham
www.phdcomics.com

ေက်ာင္းအိပ္မက္

အခုတေလာ အင္မတန္ ထူးဆန္းတဲ့ အိပ္မက္ေတြ မက္မက္ေနတယ္။ ၾကားဖူးတာက လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ၁၀ တန္းစာေမးပြဲ ျပန္ေျဖရတယ္ အိပ္မက္မက္တယ္လုိ႕ ၾကားဖူးပါတယ္။ (အေမဆုိ အခုထိ မက္တုန္း။) အခုေတာ့ ကုိယ္က ၁၂ တန္းျပန္တက္ရတယ္လုိ႕ အိပ္မက္မက္တယ္။ အိပ္မက္ကလဲ တီဗြီမွာလာတဲ့ ဇာတ္လမ္းတြဲလုိပဲ အပ်ိဳးနဲ႕။ High-concept အိပ္မက္လို႕ေတာင္ ေျပာလုိ႕ရမယ္။ ဘာတဲ့။ ေက်ာင္းေတြက အေမရိကန္ စနစ္ကို ေျပာင္းလုိက္လုိ႕ သူငယ္တန္းကေန ၁၀ တန္းအထိ ၁၁ ႏွစ္မဟုတ္ေတာ့ပဲ ၁ တန္းကေန ၁၂ တန္းအထိ ၁၂ ႏွစ္ျဖစ္သြားၿပီတဲ့။ အဲဒါ အဲဒီ ၁၂ တန္းကုိ ျပန္မတက္ရင္ အထက္တန္းေအာင္တာ မဟုတ္ေသးလုိ႕ လူေတြအားလံုး ၁၂ တန္းကုိ ျပန္တက္ရတာတဲ့။ ပထ၀ီ၊ သမုိင္း၊ ရူပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ၊ ဇီ၀ေဗဒေတြ ပါပါသတဲ့။ ပထမ အိပ္မက္မွာ သူငယ္တန္း တက္ခါစတုန္းက အတန္းပုိင္ခြင့္ယူထားလုိ႕ အတန္းလာေစာင့္ေပးတဲ့ ဆရာမ ၂ ေယာက္ (တကယ့္လက္ဦးဆရာေတြေပါ့) က လာရွင္းျပတယ္။ အဲဒီမွာ စေတြ႕တာပဲ။

တျမန္ေန႕ညက ဒုတိယ အိပ္မက္ထဲမွာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ပထမဆံုး စၿပီး သေဘာက်မိတဲ့ ေကာင္မေလးနဲ႕ ေတြ႕တယ္။ (ေပ်ာ္လုိက္တာ။) သူဟာ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ပထမဆံုး မိန္းကေလး သူငယ္ခ်င္းလဲ ျဖစ္တယ္ေလ။ အခုထိလဲ အခင္ဆံုး သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ပါပဲ။ အခုေတာ့ သူ႕ကုိ ဘယ္လုိမွ ဆက္သြယ္လုိ႕မရတာ ၂ ႏွစ္ရွိၿပီ။ (အိမ္ေထာင္က်သြားၿပီ ထင္တာပဲ။) ေနာက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္ သိပ္ခ်စ္တဲ့ ဆရာမကုိလဲ ျပန္ေတြ႕တယ္။ သူက ၄ တန္းတုန္းက ျမန္မာစာသင္တဲ့ ဆရာမ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ရဲ႕ မဟာ ၁၂ တန္းမွာ သူ ျမန္မာစာ သင္မယ္ထင္တယ္။ (ဆံုးသြားၿပီျဖစ္တဲ့ ၁၀ တန္းမွာ သမုိင္းသင္တဲ့ စာေရးဆရာ ဆရာမကုိေတာ့ မမက္ဘူး။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ သူက ျမန္မာစာ ဆရာမျဖစ္ေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ့္ကုိ သမုိင္းသင္တာမုိ႕ ထင္တယ္။)

မေန႕ညက တတိယ အိပ္မက္ထဲမွာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ၁၀ တန္းၿပီးေတာ့ သေဘာက်မိတဲ့ ေကာင္မေလးကုိ ေတြ႕တယ္။ (သူသိပ္လွတာပဲ၊ ၁၇ ႏွစ္သမီးကေနလဲ ဘယ္ေတာ့မွ ႀကီးလာဟန္မတူဘူး။ အဟိ။) ထူးျခားတာက အထက္တန္းေက်ာင္းက သူငယ္ခ်င္းေတြၾကားထဲမွာ တကၠသိုလ္တက္မွသိတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္း ေရႊေပါရယ္၊ အဲဒီ ေကာင္မေလးရယ္၊ သူ႕ side-kick ၂ ေယာက္ျဖစ္တဲ့ သႏၱာနဲ႕ စႏၵာရယ္ကုိ ေတြ႕တယ္။ အဲဒီ ၂ ေယာက္ကလဲ ကၽြန္ေတာ့္ သူငယ္ခ်င္းေတြပါပဲ။ side-kick ေခၚတာကေတာ့ ေျပာရရင္ ကုိယ္က မင္းသား၊ သူက မင္းသမီးဆုိရင္ သူတုိ႕ေတြက မင္းသမီး သူငယ္ခ်င္းေတြဆုိေတာ့ ရုပ္ရွင္လုိဆုိရင္ ဇာတ္ပုိ႕ (ေဟာလီ၀ုဒ္အေခၚ side-kick) ေပါ့။ ေက်ာင္း၀တ္စံုလဲ မ၀တ္ၾကဘူး။ (လူ႕ဦးေဏွာက္ရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပံုေတြေလ။) သူတုိ႕ေတြပဲ ျပဴးၿပီးေတာ့ ေရာင္စံုေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ မေန႕က အဂၤလိပ္စာ သဒၵါေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ အခ်စ္ဆံုး အဂၤလိပ္စာ ဆရာမ (၆ တန္းတုန္းက ဆရာမ) သင္တယ္။ (စကားမစပ္ သူ႕သားနဲ႕ ကၽြန္ေတာ္နဲ႕ အတန္းကြာ - တႏွစ္ႀကီး တႏွစ္ငယ္ - ေပမဲ့ ညီအစ္ကိုလုိပဲ ခ်စ္ၾကတယ္။)

ထူးျခားတာက ေတာ္ေတာ္ေလး သေဘာက်မိတဲ့ ေကာင္မေလးေတြကုိပဲ အိပ္မက္မက္တာပါပဲ။ ေယာင္ေယာင္ေလး သေဘာက်မိတဲ့ မဆုိးပါဘူးဆုိၿပီး က်ဴမိတဲ့ ေကာင္မေလးေတြ ေက်ာ္သြားတယ္။ အိပ္မက္ထဲမွာေတြ႕တဲ့ ေကာင္မေလးေတြအားလံုး chronological order (ေတြ႕တဲ့ အခ်ိန္အတုိင္း စီကာစဥ္ကာနဲ႕) ေတြ႕တာ။ ေတြ႕တဲ့ ဆရာမေတြကလဲ ျမန္မာစာ၊ အဂၤလိပ္စာ ဆရာမေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီည အိပ္မက္ထပ္မက္ရင္ ဘယ္သူ႕ကုိ ေတြ႕ရမလဲ မသိဘူး။ ဆံုးသြားၿပီျဖစ္တဲ့ ၁၀ တန္းတုန္းက သခ်ၤာသင္တဲ့ ဆရာမကုိ ေတြ႕ခ်င္ေသးတယ္။ စာေမးပြဲေျဖရင္ ျမန္မာစာနဲ႕ အဂၤလိပ္စာၿပီးရင္ သခ်ၤာေျဖရတာကုိး။ ကၽြန္ေတာ့္ကိုေတြ႕ရင္ ဘာမ်ား ဆုိဆံုးမဦးမယ္ မသိဘူး။ စာလုပ္စရာရွိတာလုပ္၊ အိပ္မက္မက္ဖုိ႕ အိပ္ပဲမေနနဲ႕လုိ႕မ်ား ေျပာမလားမသိဘူး။) ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ညျမန္ျမန္ေရာက္၊ ျမန္ျမန္အိပ္ခ်င္လွၿပီ။

သရုပ္ပ်က္လုိ႕ ေျပာသင့္ရဲ႕လား

ပိေတာက္ရိပ္ တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးေသာ ေဆာင္းပါးကုိ ေလာရွည္ - ကတဲ့ပြဲ၏ မူႏွင့္ ကုိက္ညီသျဖင့္ မူရင္းေရးသားသူ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ (သတ္ပံုသတ္ညႊန္း အနည္းငယ္ ျပင္ဆင္သည္မွအပ) မူရင္းအာေဘာ္အတုိင္း ျပန္လည္ ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။

ငယ္စဥ္က မဂၢဇင္းတေစာင္ထဲမွာ ဖတ္ခဲ့ရတဲ့ ကာတြန္းတခုကို ျပက္ျပက္ထင္ထင္ မွတ္မိေနသည္။ ေလးကြက္ကာတြန္း တစ္ခု။

ပထမတကြက္တြင္ ေဘာင္းဘီဖင္က်ပ္ ၀တ္ဆင္ထားသူ ေခတ္ဆန္ဆန္ ဆံရွည္လူငယ္တဦးကုိ တုိက္ပုံ၊ ပုဆုိး ၀တ္ဆင္ထားသူတဦးက လက္ညႇဳိးေငါက္ေငါက္ထုိးကာ “သ႐ုပ္ပ်က္” ဟု ေခၚဆုိေနပုံကုိ ေရးဆြဲထားသည္။

ဒုတိယအကြက္တြင္ ထုိတုိက္ပုံ၀တ္လူငယ္အား ေခါင္းေပါင္း၊ ေတာင္ရွည္တုိ႔ကုိ ၀တ္ဆင္ထားသူတစ္ဦးက လက္ညႇဳိးေငါက္ေငါက္ထုိးကာ “သ႐ုပ္ပ်က္” ဟု ေခၚဆုိေနပုံကုိ ေရးဆြဲထားသည္။

တတိယအကြက္တြင္ ထုိေတာင္ရွည္၀တ္လူအား သားေရနံငယ္ပုိင္းကုိ ၀တ္ဆင္ထားေသာ ေက်ာက္ေခတ္လူသား (လက္ထဲတြင္ ေက်ာက္တုံးပုဆိန္ကုိင္ထားသူ)က လက္ညႇဳိးေငါက္ေငါက္ထုိးကာ “သ႐ုပ္ပ်က္”ဟု ေခၚဆုိေနပုံ ေရးဆြဲထားျပန္သည္။

ေနာက္ဆုံးအကြက္တြင္ကား ေက်ာက္ေခတ္လူသားကုိ လက္ညဳိးေငါက္ေငါက္ထုိး၍ “သ႐ုပ္ပ်က္”ဟု ေခၚဆုိေနသည္မွာ ေမ်ာက္၀ံတေကာင္ျဖစ္သည္။

ဤကာတြန္းကေလးကို သတိရမိတုိင္း လူတုိ႔၏ ေရွး႐ုိးစြဲတတ္ပုံ၊ အသစ္အဆန္းကုိ လက္မခံခ်င္သည့္စိတ္ဓါတ္ စြဲၿမဲေနပုံတုိ႔ကုိ သတိျပဳမိသည္။

လူမ်ဳိးေပါင္းစုံ၊ ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစုံ၊ ဘာသာေပါင္းစုံ ကူးလူးေရာယွက္ကာ အုတ္အုတ္က်က္က်က္ လႈပ္ရွားတုိးတက္ေနေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း (Cosmopolitan)တြင္ အသစ္အဆန္းကုိ ျမတ္ႏုိး တန္ဖုိးထားကာ လြယ္လင့္တကူ လက္ခံတတ္ၾကသေလာက္ ျပင္ပကမၻာႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျပတ္ကာ အထီးက်န္ဆန္ေနေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ အသစ္အဆန္းကုိ လက္ခံရန္ တြန္႕ဆုတ္တတ္ၾကသည္။ ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲခ်င္ၾကသည္။ မိမိ မိ႐ုိးဖလာ လက္ခံက်င့္သုံးလာေသာ ဓေလ့ထုံးတမ္းတုိ႔ႏွင့္ မကုိက္ညီေသာ၊ ခြဲထြက္ေသာ အေတြးအေခၚ၊ အျပဳအမူတုိ႔ႏွင့္ သစ္ဆန္းေသာ အရာမွန္သမွ်ကုိ အလြယ္တကူ လက္မခံ႐ုံမက ျပစ္တင္႐ႈံ႕ခ်တတ္ေသာ သေဘာရွိသည္။ မိ႐ုိးဖလာ ထုံးတမ္းစဥ္လာအရ က်င့္ႀကံျခင္းကုိ ျမင့္ျမတ္သည္၊ ယဥ္ေက်းသည္၊ ေကာင္းမြန္သည္ဟု အထင္ရွိတတ္ၾကသည္။

သတိျပဳရန္မွာ ျမန္မာျပည္တြင္ တခ်ိန္က သ႐ုပ္ပ်က္ဟု ေခၚဆုိခဲ့ေသာ ေတးဂီတ၊ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈတုိ႔သည္ ယေန႔ လူႀကီး၊ လူငယ္အားလံုး လက္ခံေနၾကျပန္သည္ဆုိသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။

လူတုိ႔၏ စိတ္ေနသေဘာထားကုိ အ၀တ္အစား၊ အဆင္အျပင္ကုိ ၾကည့္႐ႈ၍ ဆုံးျဖတ္ရန္မသင့္ဟူေသာ အခ်က္ကုိ လက္ခံပါက လူတစ္ကုိယ္အႀကဳိက္တစ္မ်ဳိးဆုိသည့္ စကားပမာ လူတုိ႔၏ ကြဲျပားျခားနားေသာ အႀကဳိက္တရားကုိ နားလည္လက္ခံႏုိင္၍ (တစ္ဦးကုိ တစ္ဦး အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈျဖင့္) ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူ ယွဥ္တြဲေနထုိင္ႏုိင္ရန္သာ ႀကဳိးပမ္းသင့္သည္။

လြတ္လပ္ေသာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ မိမိ၏ အႀကဳိက္တရားကုိ စံတခုသဖြယ္ ေရွ႕တန္းတင္လ်က္ လူတုိင္းကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးေစရန္ မျပဳက်င့္ၾက။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ မိမိအႀကဳိက္တရားသည္သာ အမွန္ကန္ဆုံး၊ အျမင့္ျမတ္ဆုံး၊ အယဥ္ေက်းဆုံးဟု သေဘာမထားၾကေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ အႀကဳိက္တရားဟူသည္ မတူညီႏုိင္ၾကဟူေသာ အခ်က္ကုိ လက္ခံၾကေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ မိမိမ်က္စိထဲတြင္ က်က္သေရရွိလွသည္ဟု ထင္ေသာအရာတခုသည္ အျခားလူတဦး၏ မ်က္စိတြင္ ေထာ္ေလာ္ကန္႔လန္႔ ႏုိင္ေသာ အရာတခုလည္း ျဖစ္ေနႏုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္။

ကုိယ့္က်င့္တရားႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္သာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ား ထားရွိရန္ လုိအပ္မည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ယဥ္ေက်းမႈ(Culture) ႏွင့္ပတ္သက္၍ကား စံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ားကုိ လူတုိင္းအေပၚတြင္ အာဏာတည္သက္ေရာက္ေစရန္မသင့္။ အမွန္စင္စစ္တြင္မူကား ယဥ္ေက်းမႈတုိ႔သည္ ေခတ္ကာလ၊ လူတုိ႔၏ အေတြးအေခၚ၊ အႀကဳိက္တရား၊ ဘာသာေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ ပညာေရး၊ တုိင္းတပါးႏွင့္ ကူးလူးေရာယွက္ဆက္ဆံေရး အေျခအေနအရပ္ရပ္ေပၚတြင္ မူတည္၍ အစဥ္သျဖင့္ တုိးတက္ေျပာင္းလဲေနသည္။

ျပင္ပကမၻာႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံေနသမွ် ကာလပတ္လုံး ယဥ္ေက်းမႈကုိ ေခတ္ကာလအပုိင္းအျခားတခုတြင္သာ မူေသ ရပ္တည္ေနေစရန္ မည္သူမွ် စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ၾကမည္မဟုတ္ေခ်။ စြမ္းေဆာင္ရန္ ႀကဳိးစားသူမ်ားအဖုိ႔လည္း အေႏွးႏွင့္ အျမန္ဆုိသလုိ ႐ႈံးနိမ့္မႈကုိသာ မုခ်ႀကံဳေတြ႕ၾကရေပမည္။

ကုိေပါ

ေထရ၀ါဒဆုိသည္မွာ

ေဂ်ဂ်ဴ၀ုိင္ တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါးကို ေလာရွည္ - ကတဲ့ပြဲ၏ မူႏွင့္ ကိုက္ညီေသာေၾကာင့္ မူရင္းေရးသားသူ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ မူရင္းအာေဘာ္အတုိင္း (အနည္းငယ္ တည္းျဖတ္၊ ျဖည့္စြက္ကာ) ျပန္လည္ေဖာ္ျပပါသည္။

ဘုရားရွင္ ေဟာၾကားခဲ့တဲ့ တရားေတာ္မ်ားကုိ ဒီအတုိင္း ဆက္လက္တည္ၿမဲသြားဖုိ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ရွင္မဟာကႆပ ဦးေဆာင္ကာ ပထမသဂၤါယနာတင္ၿပီး သိပ္မၾကာခင္မွာ ဗုဒၶရဲ႕ သာသနာဟာ ႏွစ္ပုိင္း ပုိင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ တစ္ပိုင္းက

(၁) ေျပာသံၾကားျဖင့္ အမွန္မယူရ။
(၂) အစဥ္အဆက္စကားျဖင့္ အမွန္မယူရ။
(၃) ဤသုိ႔ျဖစ္ဖူးသည္ ဆုိကာမွ် အမွန္မယူရ။
(၄) စာေပႏွင့္ညီၫြတ္သည္ ဆုိကာမွ် အမွန္မယူရ။
(၅) ႀကံဆေတြးေတာယူျခင္းျဖင့္ အမွန္မယူရ။
(၆) နည္းမွီယူျခင္းမွ်ျဖင့္ အမွန္မယူရ။
(၇) အျခင္းအရာကုိ ႏွစ္သက္သျဖင့္ အမွန္မယူရ။
(၈) ငါ့အယူအဆႏွင့္တူသည္ ဆုိကာမွ် အမွန္မယူရ။
(၉) မွတ္သားထုိက္သည္ ဆုိကာမွ် အမွန္မယူရ။
(၁၀) ေလးစားထုိက္သူစကား ဆုိကာမွ် အမွန္မယူရ။ (ကာလမ သုတၱံ)

ဆုိတဲ့ ဘုရားရွင္ရဲ႕ စကားကုိယူၿပီး သိပၸံနည္းက်ေတြ သဘာ၀ယုတၱိေတြနဲ႔ ကုိက္ညီမွ လက္ခံမယ္ဆုိၿပီး ဘုရားရွင္စာေပကုိ ျပဳျပင္ရဲခဲ့ၾကတယ္။

ဘုရားရွင္ရွိတုန္းကလည္း ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အရိ႒ရဟန္းနဲ႔ ကဏၬကသာမေဏတုိ႔ေလ။ ဘုရားရွင္က ပထမပါရာဇိကကုိ သတ္မွတ္တာ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ဒါဟာ ရဟန္းသံဃာေတြကုိ သက္သက္ညႇင္းဆဲတာျဖစ္ပါတယ္ လုိ႔ ဘုရားရွင္ကုိ ျပန္လည္ စြပ္စြဲခဲ့ၾကတယ္။ သူတုိ႔ ျပန္စြပ္စြဲတာလည္း သာဓက အခုိင္အလံုနဲ႔ပဲ။ ဘုရားရွင္ ရွိတုန္းမုိ႔လုိ႔သာေပါ့။ ႏုိ႔မုိ႔ဆုိ အဲဒီ၀ါဒဟာ ခုထက္ထိ က်န္ၿပီး လက္ခံသြားႏုိင္တဲ့ အေနအထားထိ ခုိင္မာခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ၿပီး ေနာက္ပုိင္း ပညာဂ႐ုကပုဂၢိဳလ္ေတြက ေခတ္နဲ႔ မညီတာ သဘာ၀မက်တာကုိ က်ပ္တည္း က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့ ပိဋကတ္ေတာ္ထဲက ထုတ္ႏႈတ္ၿပီး သူတုိ႔ လုိတာကုိ ခ်န္ထားခဲ့တယ္။ တခ်ိဳ႕တ၀က္ မိမိ အယူအဆထည့္သြင္းတယ္။ ကာလနဲ႔ ေလွ်ာ္တဲ့ ေဒသနဲ႔ ကုိက္ညီတဲ့ လူတုိင္း လက္ခံႏုိင္တဲ့ လူၿပိန္းနားလည္တဲ့ ခပ္လြယ္လြယ္ ၀ါဒေတြကုိ မူလပိဋကတ္နဲ႔ ညႇိထုတ္တယ္။ လမ္းခြဲတယ္။ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ေတြက သာမာန္ပုဂၢိဳလ္ေတြ မဟုတ္ဘူး။ ပညာတတ္ေတြ ပညာရွင္ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ ဘယ္လုိပညာရွင္ေတြလည္း ဆုိေတာ့ ဘုရားရွင္လည္း လူပဲ။ ငါတုိ႔လည္းလူပဲ ဆုိၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ အထင္ႀကီးေနတဲ့ လူေတြေပါ့။ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ေတြ ေတြးေခၚလုိက္တာ ပိဋကတ္ေတာ္စာေတြကလည္း ပိဋကတ္ေတာ္နဲ႔ မဆုိင္ေလာက္ေအာင္ ကြဲထြက္သြားခဲ့ပါတယ္။

ဒီလုိေလ။ ဘုရားရွင္ေတာထြက္ေတာ့ အတိတ္က သူငယ္ခ်င္းေဟာင္း ဃဋိကာရျဗဟၼာႀကီးက သကၤန္းလာကပ္တယ္ လုိ႔ ဆုိပါစို႔။ စာထဲမွာ လာတာေတာ့ ဟုတ္ပါတယ္၊ ခု ခင္ဗ်ား ျဗဟၼာႀကီး ဆုိတာ ေတြ႕ဖူးလား၊ အတိတ္က သူငယ္ခ်င္းေဟာင္းဆုိေတာ့ ဂမၻီရ၀တၳဳလုိလုိ ျဖစ္ေနတယ္၊ ေရွး႐ုိးဆန္လုိက္တဲ့ လူေတြ၊ ေရွးက ဒီစာေရးတာလည္း ပုထုဇဥ္ပဲ၊ ငါတုိ႔လည္း ပုထုဇဥ္ပဲ၊ ေရွးစာေရးတဲ့လူက အေတြးေတာ္ေတာ္ေလး ေခါင္လုိ႔ မေတြးတတ္လုိ႔ ျဗဟၼာ ဆုိတာ ထည့္လုိက္တာ၊ တကယ္ေတာ့ ေတာပဲ၊ အုိးထိန္းသည္ပဲ ျဖစ္ရမယ္ေပါ့။ ဘုရားရွင္ တာ၀တႎသာကုိ ႂကြတယ္ တဲ့၊ တာ၀တႎသာ ဆုိတာက ဘယ္နားမွာတုန္း၊ သိၾကားမင္းဆုိတဲ့ သူကုိ ဘယ္သူျမင္ဖူးတုန္း၊ ျမင္းမုိရ္ေတာင္တဲ့၊ အဓိပၸါယ္မရွိလုိက္ပံု၊ ဒီကမာၻမွာ ဟိမ၀ႏၲာေတာင္ပဲ ရွိတာ ခင္ဗ်ားတုိ႔ အသိသားနဲ႔ စသျဖင့္ ေရွးစာတတ္ေတြဟာ မျဖစ္ႏုိင္တာေတြ ေရးထားတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ပယ္ စသျဖင့္ ပယ္ရဲၾကတယ္ေပါ့။

ဒီလုိသာ ဒီေလာက သဘာ၀နဲ႔ တုိက္ယူေနမယ္ဆုိရင္ စ်ာန္အရာ၊ ကံအရာ၊ မဂ္ဉာဏ္အရာ၊ ဖုိလ္ဉာဏ္အရာေတြ ဘယ္က်န္ေတာ့မလဲ။ ဂုဏ္ေတာ္ေတြ ဘယ္က်န္ေတာ့မလဲ။ ငါးရာ့ငါးဆယ္ေတြ ဓမၼပဒေတြက ယုတၱိစားလုိ႔ ကုန္သြားမယ္။ ေထရ၀ါဒ သာသနာခုထိ ၿမဲေနတာက ဘုရားရွင္ေဟာတဲ့ ေဒသနာကုိ ခုထက္ထိ ၿမဲၿမဲ ဆုတ္ကုိင္ထားႏုိင္လုိ႔ပါပဲ။ ၀ါဒ တစ္ခု ေပၚေပါက္လာရင္ ပါဠိေတာ္ အ႒ကထာနဲ႔ညႇိတယ္။ ႐ႈပ္ေထြးလာရင္ မဟာပေဒသေလးပါးနဲ႔ ညႇိတယ္။ ၀ါဒ တစ္ခုကုိ တည္ေထာင္ၿပီဆုိရင္ က်မ္းဂန္အဆူဆူနဲ႔ တုိက္ဆုိင္ႏုိင္ရမယ္။ ဟုိက်မ္းနဲ႔ မၿငိနဲ႔။ ဒီက်မ္းနဲ႔ မတုိက္နဲ႔ လုိ႔ ေျပာလုိ႔ မျဖစ္ဘူး။ (လုိခ်င္တာေလးပဲ ကြက္ယူလုိ႕ မျဖစ္ဘူး။) ယုတၱိယုတၱာနဲ႔ စစ္ခ်င္ပါတယ္ဆုိရင္ေတာ့ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ မဟာယနလုိ႔သာေၾကျငာ ေပေတာ့။

ဒီေတာ့ ေထရ၀ါဒက မ်က္ကန္း၀ါဒလုိ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႕ ေျပာခ်င္ရင္ ျပန္စဥ္းစားရမယ္။ က်မ္းျပဳပုဂၢိဳလ္ရ႕ဲ ဉာဏ္အဆင့္အတန္းနဲ႔ ကုိယ့္ဉာဏ္ အဆင့္အတန္း စိစစ္ရမယ္။ က်မ္းျပဳ ပုဂၢိဳလ္ကုိ ဗုဒၶေဃာသလုိ႔ ခ်ီးက်ဴးထားတာက သူ႔ကုိယ္သူ ခ်ီးက်ဴးထားတာ မဟုတ္ဘူး။ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ ခ်ီးက်ဴးထားတာလည္း မဟုတ္ဘူး။ က်မ္းဂန္ကုိ ပုတ္ခတ္ခဲ့မယ္ ဆုိရင္ မၾကာခင္ သာသနာကြယ္ပါလိမ့္မယ္။ က်မ္းဂန္ထဲက ကုိယ္လုိတာေလးကုိ ဆြဲထုတ္ေနမယ္ ဆုိရင္ မၾကာခင္ သာသနာကြယ္ပါလိမ့္မယ္။

ဥပမာ…

ကန္ေပါင္႐ုိးတစ္ခု ေရကာတာတစ္ခု ယုိေပါက္ေနမယ္ဆုိရင္ လက္ညိဳးေလးေလာက္ပဲ ဆုိၿပီး ပစ္ထားလုိ႔ မရသလုိ ေထရ၀ါဒမွာ အယူမွား အေတြးမွားေတြ က်မ္းစာကုိ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္း ျဖတ္ယူမႈေတြ က်မ္းစာပယ္မႈေတြ ေပၚေပါက္လာရင္ ဒီတုိင္း ပစ္ထားလုိ႔ မရပါဘူး။ ကန္ေပါက္႐ိုးတစ္ခု ေရကာတာတစ္ခုမွာ လက္ညိဳးေလာက္ အေပါက္ေလးဟာ တျဖည္းျဖည္း က်ယ္လာၿပီး တုိက္စားမႈေတြ ႀကီးလာမယ္။ ေနာက္ ကန္ေပါင္႐ုိးေတြ က်ိဳးသြားမယ္။ အဲဒီလုိ ဆက္ၾကည့္ေနမယ္ဆုိရင္ ကန္ထဲမွာ ေရကုန္သြားသလုိ ဗုဒၶက်မ္းဂန္စစ္ေတြ ေပ်ာက္သြားမယ္။ ယုတၱေဗဒႏွင့္ ညႇိႏႈိင္းရင္း သဘာ၀ယုတၱိႏွင့္ ညႇိႏိႈင္းရင္း ယုိေပါက္ေတြ မ်ားလာရာက သာသနာဟာ ဒီလူေတြ လက္ထက္မွာ ပ်က္သြားလိမ့္မယ္။ သာသနာ့သမုိင္းကုိ ျပန္လုိက္တဲ့အခါ ဘယ္သူ႔လက္ထက္တုန္းကေပါ့ လုိ႔ သမုိင္းဆုိး မက်န္ရစ္ခ်င္ရင္ သာသနာ့ အမႈိက္သ႐ုိက္ေတြကုိ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္းရွင္းသင့္ပါတယ္။ ပုဂံေခတ္တုန္းက လူေတြလည္း သူတုိ႔သမုိင္းက်န္ရစ္ဖုိ႔ဆုိၿပီး ေစတီတည္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာလာေတာ့ အားလံုးဟာ သမုိင္းျဖစ္သြားခဲ့တာပါ။

ေဂ်ဂ်ဴ၀ုိင္

ေလာရွည္ မွတ္ခ်က္ ။ ။ ယခုအခါတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပစၥဳပႏၷ ကမၼ ဗုဒၶ၀ါဒဟုေခၚေသာ ဗုဒၶဘာသာဂုိဏ္းကြဲတစ္ခု ေပၚထြန္းေနသည္ဟု သိရပါသည္။ အဆုိပါ ဂုိဏ္းသည္ ယခင္ရွိၿပီး ဗုဒၶဘာသာ ဂုိဏ္းမ်ားႏွင့္ ကြဲလြဲေအာင္ သဃၤန္းမုိးျပာေရာင္ကုိ ဆင္ျမန္းမည္ဟု ေျပာေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ေသာ ဂုိဏ္း၀င္သံဃာမ်ားသည္ ယေန႕ထက္တုိင္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ သံဃာတုိ႕ ၀တ္ဆင္ေသာ သဃၤန္းကိုသာ ဆက္လက္ ၀တ္ဆင္လွ်က္ ၄င္းတုိ႕အယူအဆမ်ားျဖစ္ေသာ သံသရာဆုိသည္မွာ စိတ္အတြင္းတြင္သာ ျဖစ္သည္၊ ငရဲဘံု၊ နတ္ဘံုဆုိသည္မွာလဲ စိတ္အတြင္းပင္သာ ျဖစ္သည္၊ ဘ၀ကူးသည္ဆုိသည္မွာလဲ စိတ္အတြင္းတြင္သာ ကူးသည္။ ေသၿပီး ဆက္ျဖစ္၊ မျဖစ္ ငါတုိ႕မသိ၊ ၀ိပႆနာသည္ ဘုရားေဟာမဟုတ္၊ သာသနာပ စ်ာန္အက်င့္ႏွင့္ တူတူျဖစ္သည္၊ မလြန္ကၽြံလွ်င္ ေသရက္ကုိပင္ မွီ၀ဲေကာင္းသည္၊ သာသနာ့၀န္ထမ္းသည္လဲ အိမ္ယာထူေထာင္ေကာင္းသည္ စသည္တုိ႕ကုိ ေဟာေျပာလွ်က္ရွိေၾကာင္း ၾကားသိရပါသည္။ ျမန္မာဘာသာႏွင့္ ေရးသားထားေသာ ဗုဒၶဘာသာ စာအုပ္၊ စာတမ္းတုိင္း ေထရ၀ါဒ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ အခ်ိဳ႕ေသာ မဟာယနက်မ္းမ်ားကုိ ဘံုေက်ာင္းမ်ားမွ ျဖန္႕ေ၀ရာတြင္ႏွင့္ အထက္ေဖာ္ျပပါ ပစၥဳပႏၷ ကမၼ ဗုဓၵ၀ါဒ က်မ္းစာေစာင္မ်ား အားလံုးကို ျမန္မာလုိေရးသားထားၿပီး တူညီေသာ ပီဋကတ္မ်ားကုိ မွီျငမ္းထားသျဖင့္ လြယ္ကူစြာ ေရာေထြးႏုိင္ရာ ဗုဒၶဆုိေသာ ျမန္မာစာလုံးျမင္တုိင္း ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ အယူအဆမ်ား၊ က်မ္းစာအုပ္မ်ား မဟုတ္ေၾကာင္း စာရႈသူတုိ႕ကုိ အေလးအျမတ္ သတိေပးလုိက္ရပါသည္။

မိုးႀကိဳး အႏၱရာယ္ကာကြယ္ေရး သိေကာင္းစရာ

The Voice Weekly Journal (June 8 2009) မွာ ရန္ကုန္တုိင္း၊ လႈိင္သာယာၿမိဳ႕နယ္၊ လယ္ကြင္းတစ္ခုအတြင္း ဂဏန္းႏႈိက္ေနစဥ္ မုိးႀကိဳးပစ္ခံရလုိ႕ တစ္ဦးေသဆံုးၿပီး ၃ ဦး ဒဏ္ရာရရွိေၾကာင္း ဖတ္ရႈရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မုိးႀကိဳးအႏၱရာယ္ကာကြယ္ေရး ေဆာင္းပါးကုိ ေရးသားတင္ဆက္လုိက္ရပါတယ္။

ဆံပင္ေထာင္သလား၊ သတိထား

ပထမဆံုး သိရမွာက မုိးႀကိဳးမုန္တုိင္းက်ေရာက္စဥ္မွာ မိမိမွာ အႏၱရာယ္ရွိမရွိ သံုးသပ္ဖုိ႕ လုိအပ္ပါတယ္။ နားလည္ရအလြယ္ကူဆံုးကေတာ့ ၃၀/၃၀ စည္းမ်ဥ္းပါပဲ။ မုိးႀကိဳးပစ္တဲ့ အလင္းေရာင္ ျဖတ္ကနဲ ျမင္လုိက္ရတဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး ေရတြက္လုိ႕ စကၠန္႕ ၃၀ အတြင္းမွာ မုိးႀကိဳးပစ္သံကုိ ၾကားရရင္ စက္ကြင္းမလြတ္ဘူး၊ အႏၱရာယ္ရွိလာေတာ့မယ္လုိ႕ သိရပါမယ္။ (မုိးႀကိဳးမုန္တုိင္းက်တဲ့ ဧရိယာဟာ ၆ မုိင္ေလာက္ ရွိတတ္ၿပီး မုိးႀကိဳးပစ္သံဟာ ၅ စကၠန္႕ကုိ ၁ မုိင္သြားတာမုိ႕ စကၠန္႕ ၃၀ အတြင္းဆုိရင္ မလြတ္ဘူး ေျပာတာပါပဲ။) ဒါေပမဲ့ ဒီလုိ တုိင္းတာဟာ မုိးႀကိဳး အဆက္မျပတ္ ပစ္ေနတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ အသံုးမ၀င္ႏုိင္ပါဘူး။ သင့္ေဘးက လူ ဆံပင္ေတြ ေထာင္ေနရင္၊ သင့္ဆံပင္ေတြ တင္းေနၿပီဆုိရင္ အႏၱရာယ္နဲ႕ အရမ္းနီးေနၿပီဟု သိပါ။

ကားထဲမွာ ၿငိမ္ၿငိမ္ေန၊ ေလွ်ာက္မကုိင္နဲ႕

မုန္တုိင္းက်လုိ႕ မုိးႀကိဳးပစ္မဲ့ အလားအလာကုိ ေတြ႕ရၿပီဆုိရင္ ခုိနားစရာ ခ်က္ခ်င္း ရွာရပါမယ္။ (မ်ားေသာအားျဖင့္ မုိးလဲ ရြာေနတတ္ပါတယ္။) သစ္ပင္ျမင့္ျမင့္ေတြမွာ ခုိ၀င္ျခင္းဟာ အႏၱရာယ္မကင္းဘူးဆုိတာ လူအမ်ားသိၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ မုိးႀကိဳးပစ္တယ္ဆုိတာ ေကာင္းကင္ေပၚက လွ်ပ္စစ္လံုးႀကီး က်လာတာမဟုတ္ပဲ ေကာင္းကင္က လွ်ပ္စစ္ငုတ္ (တိမ္တုိက္) နဲ႕ ေျမျပင္ေပၚက လွ်ပ္စစ္ငုတ္အၾကား ဗုိ႕အားျမင့္ လွ်ပ္စစ္စီးသြားတာပါပဲ။ ခၽြန္ထက္ ျမင့္မားတဲ့ အရာေတြဟာ အဲဒီလုိ လွ်ပ္စစ္စီးဖုိ႕ လြယ္တဲ့အတြက္ သစ္ပင္ေအာက္မုိးမခုိနဲ႕၊ ထီး (သံခၽြန္ပါတဲ့ထီး) မေဆာင္းနဲ႕၊ ဓာတ္တုိင္ေတြနားမွာ မေနနဲ႕ လုိ႕ ေျပာၾကတာပါပဲ။ မုိးႀကိဳး မုန္တုိင္းက်ေရာက္ေနစဥ္မွာ ခုိင္ခံ့တဲ့ အေဆာက္အဦ (မုိးႀကိဳးလႊဲ စနစ္တက် တပ္ဆင္ထားလွ်င္ ပိုေကာင္းသည္) အတြင္းသို႕ ၀င္ေရာက္ ခုိနားသင့္ပါတယ္။ ျပတင္းေပါက္မ်ားနဲ႕ သတၱဳပစၥည္းမ်ားနဲ႕ ေ၀းေ၀းေနပါ။ အိမ္ထဲမွာမုိ႕ ေအးေဆးဆုိၿပီး ပလပ္တပ္ထားတဲ့ လွ်ပ္စစ္အသံုးအေဆာင္ (တီဗြီ၊ ေရခဲေသတၱာ) တုိ႕ကုိ ကုိင္တြယ္ျခင္း မျပဳရပါဘူး။ (ျဖစ္ႏုိင္ရင္ အဲဒီပစၥည္းေတြကုိ ႀကိဳးျဖဳတ္ထားျခင္းျဖင့္ ပစၥည္းပ်က္စီးမႈကို ကာကြယ္ႏုိင္ပါတယ္။ ႀကိဳလုပ္ပါ။) အနီးပတ္၀န္းက်င္မွာ ခုိင္ခံ့တဲ့ အေဆာက္အဦမရွိခဲ့လွ်င္ ေမာ္ေတာ္ကားအတြင္းသို႕၀င္ၿပီး ကားမွန္မ်ားကုိ အကုန္တင္ထားပါ။ (သတိ၊ မုိးပြင့္ကားလွလွေလးမ်ားကုိ မဆုိလုိပါ။) ေမာ္ေတာ္ကားသည္ သံကြန္ခ်ာကဲ့သုိ႕ ျဖစ္ေနသျဖင့္ သင့္အား မုိးႀကိဳးေၾကာင့္ ဓာတ္လုိက္ေသဆံုးျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သတၱဳနဲ႕ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ကားေမာင္းေခြ (steering wheel)၊ ဂီယာေျပာင္းတံတုိ႕ကုိ မကုိင္ရန္လဲ သတိထားပါ။ ကားအတြင္းရွိ ေရဒီယုိကုိလဲ မဖြင့္သင့္ပါ။

၀မ္းလ်ားေမွာက္မေနပါနဲ႕

ကြင္းျပင္အတြင္းမွာ ခုိကုိးရာမဲ့ ျဖစ္ေနၿပီဆုိပါက ေဆာင့္ေၾကာင့္ထုိင္ခ်ၿပီး ဖေနာင့္နဲ႕ ေျမႀကီးကို ေသခ်ာထိထားပါ။ သင့္နားရြက္ကုိ သင္ကုိင္ထားၿပီး လံုးလံုးေလး ျဖစ္ေနပါေစလုိ႕ သိပၸံပညာရွင္မ်ားက ဆုိပါတယ္။ အမ်ားေျပာသလုိ ဗုိက္နဲ႕ ေျမႀကီးထိၿပီး ၀မ္းလ်ားေမွာက္မေနပါနဲ႕။ ၀မ္းလ်ားေမွာက္ေနျခင္းေၾကာင့္ သင့္အား မုိးႀကိဳးတည့္တည့္မပစ္ေသာ္လည္း သင့္ေဘးက ေျမျပင္ (သို႕မဟုတ္) သစ္ပင္စသည္တုိ႕ကုိ ပစ္လုိ႕ စက္ကြင္းမလြတ္ခဲ့လွ်င္ သင့္၀မ္းတြင္း ကလီစာမ်ားအားလံုး ဓာတ္လုိက္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ မုိးႀကိဳးအပစ္မခံရေသာ္လည္း အသက္ေသဆံုးႏုိင္ပါတယ္။ သိပၸံလက္ေတြ႕ စမ္းသပ္ခန္းတစ္ခုမွာ စမ္းျပတာကေတာ့ ခၽြန္ေနတဲ့ သတၱဳတံနဲ႕ လံုးေနတဲ့ သတၱဳလံုးကို မုိးႀကိဳးပစ္ေစရာ (၂ ခုလံုးကုိ တူညီေသာ လွ်ပ္စစ္အေျခေပးေသာ္လည္း) သတၱဳတံကုိ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာပစ္မွ သတၱဳလံုးကို တႀကိမ္သာ ပစ္တာကို စာေရးသူ မ်က္ျမင္ေတြ႕ခဲ့ဖူးပါတယ္။ သိပၸံပညာရွင္မ်ား အဆုိအရ အထက္ပါပံုစံႏွင့္ ထုိင္ေနပါက မိုးႀကိဳးပစ္ခံရသည့္တုိင္ ကုိယ္တြင္းအဂၤါမ်ား ဓာတ္လုိက္မခံရသျဖင့္ အသက္ေသဆံုးရန္ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးတယ္လုိ႕ ဆုိပါတယ္။

မုိးႀကိဳးပစ္ခံရသူ အႏူမဟုတ္

မုိးႀကိဳးပစ္ျခင္းခံရပါက အပူေၾကာင့္ ေလာင္ကၽြမ္းျခင္းႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္လုိက္ခံရသျဖင့္ ႏွလံုးရပ္သြားျခင္းတုိ႕ ခံစားရတတ္သျဖင့္ တစံုတေယာက္ မုိးႀကိဳးပစ္ခံရပါက ၄င္းကို ခ်က္ခ်င္း ေဆးကုသမႈ ေပးရန္ အေရးႀကီးပါတယ္။ မီးေလာင္ေနပါက မီးၿငိမ္းသတ္ေပးရန္ လုိအပ္ေသာ္လည္း မီးေလာင္ဒဏ္ရာမ်ားကုိ အရင္မကုသပါႏွင့္။ ႏွလံုးမခုန္ပါက အသက္ရွဴအားကူ ကုသျခင္းျဖင့္ ခ်က္ခ်င္း နည္းမွန္လမ္းမွန္ ကုသပါ။ လူနာကုိ ထိေတြ႕ျခင္းျဖင့္ ကူညီကုသသူကုိ ဓာတ္မလုိက္ႏုိင္ပါ။ (သို႕ရာတြင္ … ကြင္းျပင္ထဲရွိ လူနာအနီးတြင္ မုိးႀကိဳးပစ္ခံရခ်င္စရာေကာင္းေအာင္ ကုိးရုိးကားယား လုပ္မေနပါႏွင့္။ လံုၿခံဳေသာေနရာသုိ႕ ေရႊ႕ေျပာင္းသင့္က ေရႊ႕ေျပာင္းပါ။)

စာရႈသူမ်ား မုိးႀကိဳးအႏၱရာယ္ ကင္းေ၀းပါေစ။

ကုိးကား ။ ။ http://www.fema.gov/kids/sabrina.htm, http://firstaid.about.com/od/heatcoldexposure/ht/07_avoid_ltning.htm

ေလာကအလွ အြန္လိုင္း မဂၢဇင္းပါ အင္တာဗ်ဴးမ်ားအား ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စီးပြားျဖစ္ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀လွ်က္ရွိေသာ Personal Computer မဂၢဇင္းသည္ ေလာကအလွ အြန္လုိင္းမဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးေသာ ဦးရဲျမတ္သူ၊ ေမွာ္ဆရာ၊ သင္ကာႏွင့္ စာေရးသူ ေလာရွည္တုိ႕ႏွင့္ ျမန္မာစာလံုးစနစ္မ်ားအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခန္း (အင္တာဗ်ဴး) မ်ားကုိ ေလာကအလွ မဂၢဇင္းႏွင့္ သက္ဆုိင္ရာ ပညာရွင္မ်ားကုိ ခြင့္ေတာင္းျခင္းမရွိလဲ မရွိ၊ မည္သည့္ေနရာမွ ရယူပါသည္ကုိ နည္းမွန္လမ္းမွန္ ကိုးကားျခင္းလဲ မရွိပဲ (ေမးခြန္းမ်ားကုိ ျဖဳတ္ၿပီး အေျဖမ်ားကို ၏၊ သည္မေရြး ကူးယူကာ) ျပန္လည္ေဖာ္ျပခဲ့သည္ဟု ၾကားသိရပါသည္။ (ရည္ညႊန္း http://blog.mghla.com/2009/06/blog-post.html)

စာေရးသူအေနႏွင့္ အဆုိပါ အင္တာဗ်ဴးကို ေျဖဆုိစဥ္က ေလာကအလွ အြန္လုိင္းမဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပရန္ႏွင့္ အျခားပံုႏွိပ္ႏွင့္ အီလက္ထရြန္နစ္ မီဒီယာမ်ားတြင္ ထပ္ဆင့္ ေဖာ္ျပႏုိင္ရန္ ခြင့္ျပဳေပးႏုိင္ေသာ အကန္႕အသတ္ရွိ အခြင့္အေရးမ်ား (limited rights) ကုိသာ ေလာကအလွအား ေပးအပ္ခဲ့ပါသည္။ တစိတ္တပုိင္းကုိေသာ္လည္းေကာင္း၊ အားလံုးကိုေသာ္လည္းေကာင္း ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခြင့္၊ အခေၾကးေငြႏွင့္ ေရာင္းခ်ခြင့္၊ ပံုႏွိပ္ခြင့္ကို ေပးႏုိင္ေသာအခြင့္ စသည္တုိ႕ အပါအ၀င္- အဆုိပါ အင္တာဗ်ဴးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အျခားအခြင့္အေရး (rights) အားလံုးကုိ စာေရးသူႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးေမးျမန္းသူ ပူးတြဲ ပုိင္ဆုိင္ေၾကာင္း ပဋိဥာဥ္ထားခဲ့ပါသည္။

သုိ႕ျဖစ္၍ စာေရးသူႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး ေမးျမန္းသူ ပူးတြဲပိုင္ဆုိင္ေသာ စာသားႏွင့္ အႀကံဥာဏ္မ်ားကို ႀကိဳတင္ ခြင့္ျပဳခ်က္ လံုး၀ မရယူပဲ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပကာ အခေၾကးေငြႏွင့္ ျဖန္႕ျဖဴးေရာင္းခ်ျခင္းတုိ႕အတြက္ Personal Computer မဂၢဇင္းႏွင့္ အယ္ဒီတာအဖြဲ႕ကုိ ျပင္းထန္စြာ ရႈံ႕ခ်ေၾကာင္းႏွင့္ အဆုိပါျဖစ္ရပ္အတြက္ နစ္နာခဲ့ရသူ အားလံုး (စာေရးသူ၊ အင္တာဗ်ဴး ေမးျမန္းသူႏွင့္ စာဖတ္ပရိသတ္အပါအ၀င္) ကုိ ခၽြင္းခ်က္မရွိ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ရန္ ေတာင္းဆုိေၾကာင္း ေၾကျငာအပ္ပါသည္။

အင္တာနက္မွ ကူးယူျခင္း၏ ေနာက္ဆက္တြဲ က်င့္၀တ္ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား

ေလာကအလွ အြန္လုိင္းမဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါးကို ေလာရွည္ - ကတဲ့ပြဲ၏ မူႏွင့္ ကိုက္ညီေသာေၾကာင့္ မူရင္းေရးသားသူႏွင့္ အယ္ဒီတာအဖြဲ႕ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ မူရင္းအာေဘာ္အတုိင္း (အနည္းငယ္ တည္းျဖတ္၊ ျဖည့္စြက္ကာ) ျပန္လည္ေဖာ္ျပပါသည္။

အခုတေလာ ဘေလာ့ဂ္ေတြေပၚမွ စာေတြ၊ ေဆာင္းပါးေတြ၊ ရုပ္ပံုေတြကို အျခားသူမ်ားက ကူးယူၿပီး မိမိ ကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးထားသေယာင္ ျပဳလုပ္တာေတြ အေၾကာင္း ဟိုတစ္စ ဒီတစ္စ အသံေတြ ၾကားေနရပါတယ္။ (ရည္ညႊန္း http://blog.mghla.com/2009/06/blog-post.html, http://nineninesanay.blogspot.com/2009/05/people.html) ျပည္တြင္း စာနယ္ဇင္း အခ်ိဳ ႔က အြန္လိုင္းေပၚမွ ဘေလာ့ဂ္မ်ားေပၚမွာ စာမ်ားကို ကူးယူကာ မိမိတို႔ ကေလာင္အမည္တပ္ကာ ပံုတူကူးခ်မႈမ်ားကို မၾကာခဏ ႀကံဳေတြ႕ေနၾကရပါတယ္။

အြန္လိုင္းေပၚမွာ စာေရးတယ္ဆိုတာက အခမဲ့ ျဖန္႔ေ၀ျခင္းပါပဲ။ ဒီလို အခမဲ့ျဖန္႔ေ၀ေနတဲ့အတြက္ အခမဲ့ ကူူးယူခြင့္ရွိပါသလား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳး စိတ္မွာ ျဖစ္ေပၚလာရပါတယ္။ စာေရးတယ္ဆိုတာက မိမိေရးတဲ့စာကို ဖတ္ၾကတယ္ဆိုရင္ ကၽြန္မတို႔ရဲ ႔ စာေရးရျခင္း ရည္ရြယ္ခ်က္ ေအာင္ျမင္သြားတာပါပဲ။ ဒါထက္ပိုလို႔ ကိုယ္ေရးတဲ့စာဟာ စာဖတ္သူအတြက္ တစံုတရာ အက်ိဳးေက်းဇူး ရရွိသြားမယ္ဆိုရင္ စာေရးသူရဲ ႔ စာေရးရျခင္း ရည္ရြယ္ခ်က္ ပိုမိုေအာင္ျမင္တာပါပဲ။

မိမိေရးလိုက္တဲ့စာ၊ အခမဲ့ မွ်ေ၀ထားတဲ့စာကို သူတပါးက အခမဲ့ ကူးယူျပီး ထိုစာကို သူတစ္ပါး၏ အေတြးအေခၚ ဥာဏ္ပညာတို႔ အတြက္ တစံုတရာ အက်ိဴးရွိေအာင္ သံုးတယ္ဆိုရင္ မည္သည္႔ စာေရးသူ မဆို ၀မ္းေျမာက္ေပ်ာ္ရႊင္ၾကမွာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မတို႔က စာဖတ္သူေတြကို အခမဲ့ ျဖန္႔ေ၀ေသာ္လည္း ကၽြန္မတို႔ရဲ ႔ စာမူမ်ားကို ကူးယူၿပီး စာဖတ္သူမ်ားထံ အခေၾကးေငြျဖင့္ ျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်မယ္ဆုိရင္ေတာ့ စာေရးသူ တစ္ေယာက္က ဘယ္လို ခံစားရမယ္ဆိုတာ ကၽြန္မတို႔ စာေရးသူ ဖန္တီးသူ အခ်င္းခ်င္း နားလည္ ကိုယ္ခ်င္းစာႏိုင္ပါတယ္။

စာတစ္ေၾကာင္း၊ ကဗ်ာတစ္စ၊ သီခ်င္းတစ္ပိုဒ္ကို ေရးစပ္လွ်င္၊ ေရးဖြဲ႔လွ်င္ ထိုသီခ်င္းတစ္ပိုဒ္၊ စာတစ္ေၾကာင္း၊ ကဗ်ာတစ္စဟာ ဖန္တီးသူ၊ ေရးစပ္သီကံုးသူရဲ ႔ မူပိုင္ အလိုလို ျဖစ္သြားၿပီးသားပါ။ မူပိုင္ခြင့္ မွတ္ပံုတင္ထားသည္ ျဖစ္ေစ ၊ မတင္ထားသည္ျဖစ္ေစ၊ စာတစ္ေၾကာင္းကို ေရးလိုက္တယ္ဆိုတာနဲ႔ အဲဒီ စာတစ္ေၾကာင္းဟာ ဖန္တီးသူရဲ႔ မူပိုင္ခြင့္ အလိုလို ကာကြယ္ၿပီးသားျဖစ္တယ္ဆိုတာကို World Intellectual Property Organization က ဆိုထားပါတယ္။

ကိုးကား။ ။ http://www.wipo.int

အင္တာနက္ေပၚမွာ ေရးသားတဲ့ ကိုယ္ပိုင္ အေတြးအေခၚ၊ ကိုယ္ပိုင္ ဖန္တီး ေရးသားမႈမ်ားကေရာ မူပိုင္ခြင့္ရွိပါသလားဆိုတဲ့ အေမးကို www.lawfirms.com က ေအာက္ပါ အတုိင္း ေျဖၾကားထားပါတယ္။

Q. Are my original ideas and written works protected if they are on the internet?

A. Yes, they are protected to a certain extent. If you want to ensure that they are safe, you should file for copyright and post that copyright notice along with those works. However, your intellectual property is still protected – even if you do not actually file for a copyright.

မူပိုင္ခြင့္ မွတ္ပံုတင္ထားစရာမလိုဘဲ စာေရးသားလိုက္တာနဲ႔ ကိုယ္တိုင္ဖန္တီးသူသာ မူပိုင္ျဖစ္ေၾကာင္းကို အလိုလို မူပိုင္ခြင့္ ကာကြယ္ျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ အေမး၊ အေျဖ အျပည္႔အစံုကို ဒီမွာ www.lawfirms.com/resources/intellectual-property/intellectual-property-faq.htm ဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လူအမ်ားစု လြဲမွားစြာ ထင္ျမင္ေနၾကတာ တစ္ခုက အင္တာနက္ေပၚမွာ ရွိတဲ့ အရာေတြဟာ အလကား ယူလို႔ ရတယ္လို႔ ထင္ေနတာပါပဲ။ အင္တာနက္ေပၚမွာ တင္ထားတဲ့အရာမွန္သမွ်ဟာ အခေၾကးေငြေပးၿပီး ဖတ္စရာမလိုဘဲ ၊ အခမဲ့ ဖတ္ရႈႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ အလကားရယူႏိုင္တယ္ဆိုတာမ်ိဳး သေဘာပိုက္ထားၾကပါတယ္။ website (ဥပမာ ယခု စာရႈသူဖတ္ေနေသာ စာမ်ားပါေသာ web page မ်ားစုစည္းရာ) တစ္ခုကို ရရွိဖို႔ အတြက္ domain (ဥပမာ www.lawshay.com) ဆိုတာ အလကား မရပါဘူး။ ထို web site ကို အင္တာနက္ေပၚမွာ တင္ထားဖုိ႔ အတြက္ hosting service ဆိုတာကုိလဲ အလကား မရရွိပါဘူး။ domain အမည္ကို ၀ယ္ယူမွတ္ပံုတင္ရပါတယ္။ hosting ၀န္ေဆာင္မႈကုိ ၀ယ္ယူရပါတယ္။ ဒါဟာ website ဖန္တီးသူေတြဘက္က အခေၾကးေငြေပးရျခင္းပါ။ website ကို ဖတ္ရႈသူေတြ အေနန႔ဲကေတာ ့(အင္တာနက္လိုင္းေၾကးႏွင့္ အခ်ိန္မွတပါး) အခေၾကးေငြ ေပးစရာမလိုတဲ့အတြက္ website ေပၚမွာ ပါ၀င္တဲ့ အရာေတြဟာ အခမဲ့၊ အလကားရတယ္လုိ႔ ေစတနာကို လြဲမွားစြာ ယူဆၾကပါတယ္။ domain အမည္၊ hosting ေနရာ ဟာ သူ႔ အလိုလို အလကား မရရွိပါဘူး။ မွတ္ပံုတင္ျပီးေတာ့ ၀ယ္ယူမွသာလွ်င္ ရရွိပါတယ္။

copy and paste ဆိုတာ သိပ္ကို လြယ္ကူပါတယ္။ စကၠန္႔ပိုင္းမွ်သာ ၾကာတဲ့ အခ်ိန္ အခိုက္အတန္႔ေလးမွာ ကူးယူျခင္း ျဖစ္ေျမာက္ႏိုင္မွာေပမယ့္ အဲဒီ စာမ်ားကို ေရးသား ဖန္တီးသူ ကေတာ့ စကၠန္႔ပိုင္းေလး အခ်ိန္မွာ ေရးသားဖန္တီးခဲ့ျခင္း မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ သူ႔ရင္ထဲက ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ခံစားခ်က္၊ သူရွာမွီးထားတဲ့ ဗဟုသုတမ်ား၊ ေလ့လာ သင္ယူထားမႈမ်ားကို စုေဆာင္းထားတဲ့ အေတြးအေခၚ၊ ပညာရပ္ စသည္တို႔ကို စာဖတ္သူတို႔က တခဏအတြင္း ကူးယူႏိုင္လိုက္တာ သူ႔ ေစတနာပါ။ စာေပ ေရးသားသူရဲ ႔ မူပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးဆိုတာ မူလပိုင္ရွင္ရဲ ႔ မူပိုင္ခြင့္အခြင့္အေရးနဲ႔ ထပ္တူပဲဆိုတာကို PRIVATE INTERNATIONAL LAW AND INTELLECTUAL PROPERTY RIGHTS ၊ A COMMON LAW OVERVIEW က Ownership and Commercial Dealings အပိုင္းမွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ဆိုထားပါတယ္။

Accordingly, because "the essence of an intellectual property right is the owner's right to take action to prevent others from engaging in certain types of activity in a given territory,"

တပါးသူ ဖန္တီး ေရးသားထားတဲ့ စာမ်ားကို ကူးယူၿပီး ပံုႏွိပ္ကာ ေဖာ္ျပ ေရာင္းခ်ျခင္းဟာ စာနယ္ဇင္း က်င့္၀တ္ကို ခ်ိဳးေဖာက္တာပါ။ စာနယ္ဇင္းတစ္ခုမွာ အယ္ဒီတာဟာ အေရးႀကီးဆံုး ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ပါတယ္။ အယ္ဒီတာ တစ္ဦးရဲ ႔ တာ၀န္က ႀကီးမားလွပါတယ္။ စာမူတစ္ခု ေရာက္လာလွ်င္ ထိုစာမူဟာ ႏိုင္ငံေရး ပတ္သက္ျငိစြန္းမႈ ရွိ/မရွိ၊ အျခား ေနရာမ်ားမွ ကူးယူထားျခင္း (plarigism) ရွိ/မရွိကုိ အယ္ဒီတာက စိစစ္ရပါတယ္။ (အျခားေနရာမ်ားမွ ကူးယူၿပီး မိမိပုိင္ႏွင့္ ဆင္တူယုိးမွားျပဳလုပ္ျခင္း - plarigism - ဆိုသည္မွာ ႏုိင္ငံတကာ တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ ေပးအပ္ၿပီးသား ဘြဲ႕ကုိပင္ ျပန္သိမ္းႏုိင္သည္အထိ ႀကီးေလးေသာ စာရိတၱေရးရာ ျပစ္မႈႀကီးျဖစ္သည္။) ဘာသာျပန္ထားေသာ စာမူမ်ား၊ ကိုးကားေရးသားထားေသာ စာမူမ်ားမွာ ကိုးကားခ်က္ႏွင့္ ဘာသာျပန္ဆိုမႈကို ၀န္ခံခ်က္မ်ား ပါရွိျခင္း ရွိ/မရွိကို ေသခ်ာစြာ စစ္ေဆးရပါတယ္။ အယ္ဒီတာ တစ္ဦးဟာ စာေပကို ႏွ႔႔ံစပ္ရပါတယ္။ ဗဟုသုတ ၾကြယ္၀ရပါတယ္။ တကယ္လို႔မ်ား အယ္ဒီတာတစ္ဦးဟာ သိျမင္ ႏွ႔႔ံစပ္ျခင္း မရွိဘူးဆိုလွ်င္ စာမူရွင္မ်ားေပးပို႔တဲ့ စာမူမ်ားဟာ ကိုယ္ပိုင္ဖန္တီးမႈလား၊ ကူးခ်ေပးပို႔မႈလား၊ ဘာသာျပန္ဆိုမႈလား၊ ကိုးကားခ်က္လားဆိုတာ သိႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အယ္ဒီတာ တစ္ဦးဟာ ယေန႔ေခတ္ေပၚ ေနာက္ဆံုးေပၚ ကမၻာ့သတင္းေတြကို သိရပါတယ္။ စာေပကိုလည္း မိမိအၾကိဳက္တစ္မ်ိဳးတည္းသာ မဟုတ္ဘဲ လိုင္းစံုေအာင္ ေလ့လာထားရ့ပါတယ္။ ဒါမွသာ စာမူရွင္မ်ားဘက္မွ ထည္႔သြင္းေရးသားျခင္းမျပဳမိတဲ့ ၀န္ခံခ်က္မ်ားကို အယ္ဒီတာက ထည္႔ေပးႏိုင္ပါတယ္။

စာမူရွင္မ်ားဘက္မွ အင္တာနက္ေပၚကေန ကူးယူမႈမ်ားကို စာမူအျဖစ္ ေပးပို႔ခဲ့သည္ ရွိေသာ္ အယ္ဒီတာ မေရြးခ်ယ္မီကာလမွာ စာမူရွင္၏ တာ၀န္ျဖစ္ေသာ္လည္း အယ္ဒီတာက စာမူကိုေရြးခ်ယ္ျပီးေနာက္ အယ္ဒီတာ့လက္ထဲ ေရာက္ရွိေနခ်ိန္မွာ အယ္ဒီတာ၏ တာ၀န္သာ ျဖစ္ပါေတာ့တဲ့အတြက္ စာမူမ်ားကို မေရြးခ်ယ္မီမွာ အယ္ဒီတာဟာ ေသခ်ာစြာ ဖတ္ရႈ စိစစ္ရပါတယ္။ အယ္ဒီတာတစ္ဦး၏ က်င့္၀တ္၊ တာ၀န္ႏွင့္ အခန္းက႑မွာ စာနယ္ဇင္းတစ္ခုရဲ ႔ ပင္မ အသက္ျဖစ္ပါတယ္။

အင္တာနက္ေပၚမွာ သူတစ္ပါးေရးသား ဖန္တီးမႈမ်ားကို ကူးယူကာ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပ ေရာင္းခ်ျခင္း ၏ ေနာက္ဆက္တဲြမ်ားအတြက္ အယ္ဒီတာမွာ မ်ားစြာတာ၀န္ရွိသလို၊ ကူးယူေဖာ္ျပသူဟာလည္း စာေရးဆရာတစ္ဦး၏ က်င့္၀တ္ကို ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း ျဖစ္ၿပီး ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပသူ စာနယ္ဇင္းမွာလည္း စာနယ္ဇင္း က်င့္၀တ္ကို ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဒီလို အင္တာနက္ေပၚမွ ကူးယူမႈမ်ားဟာ ေသးငယ္တဲ့ ကိစၥ မဟုတ္ဘဲ က်င့္၀တ္မ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ၊ လူတစ္ဦးခ်င္း၏ စာရိတၱ (morality) ႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ အတိုင္းအတာ တစ္ခု ျဖစ္တဲ့အတြက္ အလြန္ အေရးၾကီးၿပီး ဂရုျပဳရမယ့္ ကိစၥ၊ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခု ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။

ဟနစံ